Marters en kippen: wat elke kippenhouder moet weten

Belangrijkste punten

• Marters, vooral de Europese en Amerikaanse soorten, kunnen kippen doden
• Ze zijn nachtactief en zeer behendig, waardoor ze gemakkelijk kippenhokken binnendringen
• Marters doden vaak meer kippen dan ze nodig hebben om te eten, een fenomeen genaamd "surplus killing"
• Stevige kippenhokken met kleine mazen (max 2,5 cm) en goede afsluiting zijn essentieel voor preventie
• Er komen erg jaar veel kippen om het leven door marteraanvallen
• Humane verjagingsmethoden zijn beschikbaar, zoals de Altho marterverjager

Wat zijn marters en waarom vallen ze kippen aan?

Marters zijn slimme, behendige roofdieren die behoren tot de familie van de marterachtigen. In Europa komt vooral de Europese marter (Martes martes) voor, terwijl in Noord-Amerika de Amerikaanse marter (Martes americana) leeft. Deze dieren zijn van nature jagers en hun dieet bestaat uit kleine zoogdieren, vogels, eieren, insecten, fruit, en aas. Hun dieet kan seizoensgebonden variëren. Kippen zijn voor marters een gemakkelijke prooi. Ze zijn relatief langzaam, kunnen niet goed vliegen en zitten vaak opgesloten in hokken. Dit maakt ze kwetsbaar voor aanvallen van roofdieren zoals marters. Bovendien produceren kippen eieren, die voor marters een voedzame maaltijd vormen. Als expert in martergedrag heb ik vaak gezien hoe slim deze dieren te werk gaan. Ze kunnen door extreem kleine openingen kruipen, soms niet groter dan 5 cm in diameter. Hun jachtinstinct is zo sterk dat ze soms meer kippen doden dan ze daadwerkelijk opeten, een fenomeen dat we "surplus killing" noemen.

 

Hoe herken je een marteraanval op je kippenhok?

Het herkennen van een marteraanval is cruciaal om verdere schade te voorkomen. Hier zijn enkele kenmerken:

• Meerdere dode kippen, vaak met bijtwonden in de nek
• Gedeeltelijk opgegeten kippen, vooral rond de borst en krop
• Verspreide veren en bloed in en rond het hok
• Sporen van inbraak, zoals kleine gaten of opgegraven plekken
• Pootafdrukken of uitwerpselen van marters in de buurt

In mijn jaren als marterexpert heb ik talloze kippenhokken geïnspecteerd na een aanval. Een opvallend kenmerk is de precisie waarmee marters hun prooi doden - vaak met een enkele beet in de nek. Dit onderscheidt marteraanvallen van die van andere roofdieren zoals vossen of roofvogels. Voor meer informatie over het herkennen van martersporen, raad ik aan om onze gids over steenmarter sporen herkennen te lezen.

 

Waarom zijn marters zo effectief in het aanvallen van kippenhokken?

Marters hebben verschillende eigenschappen die hen tot uitstekende jagers maken, vooral als het gaat om het binnendringen van kippenhokken:

1. Behendigheid: Marters kunnen door extreem kleine openingen kruipen, soms niet groter dan 5 cm in diameter.
2. Kracht: Ze hebben sterke klauwen en tanden waarmee ze hout kunnen doorbijten of gaas kunnen openbreken.
3. Intelligentie: Marters zijn slim en leren snel nieuwe manieren om obstakels te overwinnen.
4. Nachtactiviteit: Ze jagen meestal 's nachts, wanneer kippen slapen en kwetsbaar zijn.
5. Uitstekende zintuigen: Scherp zicht, gehoor en reukvermogen helpen bij het opsporen van prooi.

 

Hoe kun je je kippenhok beschermen tegen marters?

Bescherming van je kippenhok is essentieel om marteraanvallen te voorkomen. Hier zijn enkele effectieve methoden:

• Gebruik stevig gaas met kleine openingen (maximaal 2,5 cm)
• Zorg voor een solide fundering om ondergraven te voorkomen
• Installeer een overhangende dakrand of elektrische draad aan de bovenkant
• Sluit het hok 's nachts goed af
• Verwijder voedselresten die marters kunnen aantrekken
• Gebruik een marterverjager die ultrasoon geluid of licht produceert

In mijn praktijk heb ik gezien dat een combinatie van deze methoden het meest effectief is. Een kippenhokbezitter vertelde me ooit dat hij na maanden van marteraanvallen eindelijk succes had door een combinatie van steviger gaas, een betonnen fundering en een ultrasone afschrikker.

 

Welke natuurlijke vijanden hebben marters?

Hoewel marters zelf roofdieren zijn, hebben ze ook natuurlijke vijanden:

• Grote roofvogels zoals uilen en haviken
• Vossen
• Grotere marterachtigen zoals de veelvraat
• Wolven en lynxen in sommige gebieden

Het is belangrijk om te begrijpen dat deze natuurlijke vijanden niet ingezet kunnen worden als bescherming voor kippenhokken. Ze vormen vaak zelf ook een bedreiging voor pluimvee. Bovendien zijn veel van deze dieren beschermd en is het niet toegestaan om ze te verplaatsen of in te zetten voor pest control. In stedelijke gebieden, waar veel van deze natuurlijke vijanden niet voorkomen, kunnen marters floreren. Dit verklaart waarom ze steeds vaker in de buurt van menselijke bebouwing worden aangetroffen. Voor meer informatie over marters in stedelijke omgevingen, bekijk ons artikel over feiten en fabels over steenmarters in stedelijke gebieden.

 

Zijn er wettelijke beperkingen bij het bestrijden van marters?

Het is cruciaal om te weten dat er wettelijke beperkingen zijn bij het bestrijden van marters. In veel Europese landen, waaronder Nederland en België, zijn marters beschermde diersoorten. Dit betekent:

• Het is verboden marters te doden of te vangen zonder speciale vergunning
• Het verstoren of vernielen van nesten is niet toegestaan
• Preventieve maatregelen zijn wel toegestaan en worden aangemoedigd

Als expert adviseer ik altijd om eerst contact op te nemen met lokale autoriteiten voordat je actie onderneemt tegen marters. In mijn ervaring zijn er vaak legale en humane oplossingen beschikbaar die effectief zijn zonder de wet te overtreden. Een voorbeeld hiervan is het gebruik van geluidsafschrikkers. Deze apparaten, zoals de Altho marterverjager inclusief batterijen, produceren geluiden die oncomfortabel zijn voor marters maar onschadelijk voor mensen en huisdieren.

 

Wat eten marters naast kippen?

Marters zijn omnivoren en hebben een gevarieerd dieet. Naast kippen eten ze:

• Kleine zoogdieren zoals muizen, ratten en konijnen
• Vogels en hun eieren
• Insecten
• Fruit en bessen
• Aas

Deze diverse voedselkeuze maakt marters zeer adaptief. In stedelijke gebieden kunnen ze ook afval eten of voedsel dat mensen achterlaten. Dit verklaart waarom ze soms aangetrokken worden tot menselijke nederzettingen. Interessant is dat hun dieet seizoensgebonden kan variëren. In de zomer eten ze meer fruit en insecten, terwijl ze in de winter meer op zoogdieren jagen. Voor een uitgebreider overzicht van het dieet van marters, raad ik ons artikel aan over wat een steenmarter eet.

Hoe beïnvloedt het gedrag van marters de lokale ecologie?

Als roofdier spelen marters een belangrijke rol in het ecosysteem:

• Ze helpen bij het reguleren van populaties van kleine zoogdieren
• Ze dragen bij aan zaadverspreiding door het eten van fruit
• Hun aanwezigheid beïnvloedt het gedrag van prooidieren
• Ze kunnen impact hebben op vogelpopulaties